Dünya makarna üretiminde üçüncü, kişi başına makarna tüketiminde ise dördüncü sırada yer alan Türkiye, İtalya’dan sonra en çok makarna ihraç eden ülkelerden biridir. TÜİK verilerine göre 2016 yılında toplam 1 milyon 509 bin tonluk makarna üretilmiş ve bu üretimin 833 bin tonu ihraç edilmiştir. Dış talebin oldukça yüksek olduğu ve makarna hammaddesi olan durum buğdayının temini açısından herhangi bir sıkıntının olmadığı makarna sektöründe bir makarna fabrikası kurarak iç ve dış piyasaya makarna satışı yapmak karlılık açısından cazip bir gıda yatırımı türüdür.

Ürünler

Günümüzde makarna yüzlerce şekil, renk ve büyüklükte üretilmektedir. Bir makarna fabrikasında üretilen makarnalar; genel olarak içeriğine ve şekline göre sınıflandırılabilir.

İçerik açısından sınfılandırıldığında aşağıdaki ürün çeşitleri aşağıdaki gibidir:

Sade makarna: İrmik ve su karışımında yapılan makarna türleri.
Zenginleştirilmiş makarna: Sebzeli makarnalar, Vitaminli makarnalar, Yumurtalı makarnalar, Sütlü makarnalar, Kepekli makarnalar vs.
İçi dolu makarnalar (mantı türü): Peynirli, Sebzeli, Etli makarna vs.

Üretilen makarnaların şekilsel açıdan sınıflandırması aşağıdaki gibidir:

Uzun Makarna: Çubuk, spagetti, spagettini, yassı spagetti, lazanya vb.
Kesme Makarna: Tırtıl, burgu, kabuk, boncuk, erişte, fiyonk, kuskus, kalem, mantı vb.
Şehriye: Tel şehriye, arpa şehriye, yıldız şehriye vb.

İçerik açısından hammadde öne çıkarken, biçim açısından ise üretim yöntemleri (kullanılan makine) öne çıkmaktadır.

Makarna üretiminde girdi ihtiyacı

Makarnanın temel hammaddesi (Triticium) durum buğdayının öğütülmesi ile elde edilen irmiktir. Asıl hammadde olan irmiğe, su ve çeşidine göre vitamin, mineral, katkı maddelerinin ilavesi ile makarna elde edilmektedir. İhtiyaç duyulan irmik, irmik fabrikalarından alınabileceği gibi makarna fabrikası ile birlikte irmik üretim hattı kurularak temin edilebilir. Makarna için hammadde temini konusunda bir sıkıntı bulunmamaktadır.

Makarna üretiminde üretilen ürün çeşidine göre farklı yardımcı malzemeler kullanılmaktadır: Mineral maddeler, vitaminler, domates tozu ya da salça, ıspanak tozu, yumurta, et ve et ürünleri, süt tozu, kepek ve lif, baharat ve tat vericiler, protein ve diğer diğer katkı maddeleridir.

Paketleme malzemesi olarak baskılı naylon, mukavva kutu gibi ambalaj ürünleri kullanılmaktadır. Bu tür ürünler amabalaj üreten tesislerden kolaylıkla temin edilebilir.

Potansiyel müşteriler

Makarnayı nihai tüketiciye ulaştıran her satıcı potansiyel bir müşteridir. Bunlar; hipermarket, süpermarket, gıda toptancıları ve diğer satıcılara toptan olarak makarna satışı yapılabilir. Ayrıca toptan gıda alım satımı yurtiçindeki ve yurtdışındaki dış ticaret firmalar potansiyel alıcılardır.

Makarna üretim tesisi için teknik altyapı

Bir makarna üretim tesisim kurulması ve işletilmesi için ihtiyaç duyulan makine ve ekipmanlar; Press ünitesi, ön kurutma ünitesi, elevatör, kurutma ünitesi, hammadde doplama siloları, paketleme ünitesi, kontrol panoları, ısı ünitesi ve diğer makine ve ekipmalardır.

Makarna fabrikası kurma maliyeti

Makarna üretim tesisi yatırımında sabit yatırım unsurları içerisinde makine ve ekipman maliyeti en yüksek yatırım kalemidir. Ayrıca işletme binası yapımı ve arsa alım maliyetleri de sabit yatırım tutarı içerisinde önemli bir yekün tutmaktadır.

Makarna fabrikası için kuruluş yeri seçimi

Üretim tesisinin kurulacağı bölge ve lokasyon seçiminde birçok tekno-ekonomik faktör dikkate alınarak seçim yapılmaktadır. Bu faktörlerden bazıları; hammadde üretim tesislerine yakınlık, ihracat için uygun ulaşım durumu, pazara yakınlık, teknik personel temin durumu ve altyapı durumudur.

Makarna sektörüne ilişkin tespitler ve trendler

>> Rakamlar ile Türkiye makarna sektörü:

Üretim: 1 Milyon 450 Bin Ton,
Üretim Kapasitesi: 2 Milyon Ton,
İhracat: 850 Bin Ton,
İç Tüketim: 600 Bin Ton,
İşlem Hacmi: 1 Milyar Dolar,
İstihdam: 30 Bin,
İhracat Yapılan Ülke Sayısı: 152

MAKARNA FABRİKASI FİZİBİLİTE ÇALIŞMASI

Makarna üretim tesisi kurmak için herhangi bir yatırım kararı almadan önce kapsamlı bir fizibilite çalışması yapmak gerekir. Makarna fabrikası için yapılacak bir fizibilite çalışması kapsamında; pazarda yeteri kadar talep olup olmadığı, pazarda en çok talep gören ürün çeşitleri, kuruluş yeri seçimi, ihtiyaç duyulan makine ve ekipman, toplam yatırım tutarı, yatırımın karlılığı ve geri ödeme süresi gibi hususlar ele alınır ve elde edilen sonuçların değerlendirilmesi ile doğru bir yatırım kararı alınması ve yatırım planının bu doğrultuda yapılması sağlanır.

Neden makarna fabrikası yatırımı?

Ülkemizin hemen hemen tüm bölgelerinin ikliminin buğday ve arpa üretimine elverişli olması sebebiyle ham madde temininde potansiyeli yüksek olması,
Ülkemizde hızlı kentleşme, endüstrileşme, batı kültürüne açılma, ev dışında çalışan kadın sayısının artması, boş zamanın dolayısıyla yemek hazırlamaya ayrılan zamanın azalması, çekirdek aile yapısının gelişmesi, yaşam tarzının ve özellikle gençlerin damak zevkinin değişmesi gibi etmenlerle makarna talebinin artış trendinde olması,
Gıda sanayisinin buğdaya dayalı en önemli mamullerinden biri olan makarna; besleyici olması, ucuzluğu, kolay bulunabilmesi, uzun süre depolanabilmesi, ilave besin maddeleriyle besin değerinin artırılabilmesi gibi özellikleri ile artan nüfusun dengeli ve yeterli beslenmesinde giderek daha ön plana çıkması,
Dünyada tüketiminin giderek artması ve artışın en hızlı olduğu ülkelerin Japonya, İngiltere ve ABD gibi sanayileşmiş ülkeler olması sebebiyle ihracat konusunda avantajlı bir sektör olması ile hali hazırda Togo, Benin, Irak, Japonya, Afrika, Avrupa ve Rusya gibi ülkelere ihracat yapılıyor olması,
Makarna için kullanılan irmiğin Türkiye’de üretilmesi ile maliyetlerin daha düşük olması, kalitesinin ise yüksek olması,

Neden fizibilite raporu?

Yatırım kararı alma: Herhangi bir proje için doğru bir yatırım kararı almadan önce konunun uzmanları tarafından hazırlanan detaylı bir fizibilite çalışmasına ihtiyaç vardır.
Yatırım finansmanı başvurusu: Yatırım için kredi başvurularında banka vb. finansal kuruluşlar yatırım projesine ilişkin detaylı bir fizibilite raporu talep ederler.
Teşvik ve destek başvurusu: Devletin girişimci ve yatırımcılara sağladığı teşvik ve desteklerden yararlanabilmek için yatırıma ilişkin bir fizibilite çalışması yapılması gerekir.
Yatırımcı ortak arayışı: Yeni bir yatırım için fizibilite raporu hazırlanması ve potansiyel yatırımcı ile paylaşılması gerekir.

Makarna üretimi için fizibilite çalışması kapsamı

Bir makarna fabrikası kurmak ve işletmek amacıyla yapılması düşünülen bir yatırım öncesinde yapılması gereken fizibilite çalışmasının kapsamı aşağıdaki gibidir:

1. Sektörel değerlendirme

Makarna sektörün genel değerlendirmesi,
Yurt içi ve yurt dışı pazar durumu,
Hammadde (durum buğdayı, irmik) pazarı ve temin durumu,
Rekabet ve rakip analizi,
Hedef pazar analizi,
Makarna fabrikası için kuruluş yeri seçimi ve alternatiflerin değerlendirmesi,
Pazar payı tahmini ve tahmini satış fiyatları,

2. Hukuki değerlendirme

İlgili mevzuat,
İzin ve ruhsatlar,
Yükümlülükler,
Devlet tarafından verilen teşvik ve destekler,
Vergisel analiz.

3. Teknik değerlendirme

Makarna üretim yöntemleri,
Makarna fabrikası için ihtiyaç duyulan teknik altyapı (makina&ekipman)
Makarna üretimi için hammadde ihtiyacı ve temini,
Üretim kapasitesinin belirlenmesi,
İş akış şemaları,
İhtiyaç duyulan insan kaynağının belirlenmesi,
Teknik maliyet çalışması (Proje geliştirme giderleri, makine&ekipman, enerji giderleri, personel maliyetleri, amortimasmanlar vb.)
Sabit yatırım tutarı (arazi, makine&teçhizat vb. maliyetler),
İşletme dönemi giderleri (hammadde, enerji vb. maliyetler)

4. Mali (Finansal) değerlendirme

Satış tahminleri,
Finansal kaynak planlaması,
Gelir-gider tablosu,
Nakit akışları tablosu,
Net bugünkü değer,
İç verimlilik oranı,
Yatırımın geri ödeme süresi

5. Ekonomik değerlendirme

Kamu kurumları tarafından verilen teşvik ve desteklerden faydalanmak için detaylı bir ekonomik değerlendirme yapmak gerekir. Çünkü kamu kurumları, bir projeyi değerlendirirken finansal analizden ziyade projenin ekonomik analizine önem verir. Ekonomik değerlendirme kapsamında aşağıdaki hususlar ele alınır:

Makarna üretim tesisinin kurulduğu bölgenin ve ülke ekonomisine katkıları,
Makarna fabrikasının fayda-maliyet analizi

6. Risk değerlendirmesi

Makarna üretiminde yatırım ve işletme sürecinde karlılığı en çok etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, bu değerlerde sapmalara neden olabilecek belirsizlikler ve bu belirsizliklerin yol açtığı risklerin belirlenmesi,
Risklerin yönetilmesi ve çözüm geliştirilmesi,
Duyarlılık analizi ile yatırımın karlılığının hangi faktörlere ne derece bağlı olduğunun hesaplanması.

7. Sonuç ve öneriler

Fizibilite sonuçlarının yatırım kararı alınması açısından değerlendirilmesi,
Fizibilite hazırlayan ekibin yatırıma ve yatırıcıya önerileri,
Yatırım uygulama planı.

Fizibilite çalışması

Yatırım öncesi hazırlanacak bir fizibilite çalışması ile yatırımın toplam maliyeti, yatırımın karlılığı, finansman maliyeti gibi yatırıma ilişkin piyasa, teknik ve finansal analizler detaylı bir şekilde yapılabilecek ve elde edilecek sonuçlar doğrultusunda yatırımın planlaması yapılabilecektir.