2. Yatırım: Fiziksel varlıklar stokundaki bir artış olarak tanımlanabilir. Finansal Varlıklar Reel varlıklar stoklara yapılan net ilaveler (tamamlanmış ya da tamamlanmamış mal stoklarındaki değişimler) makine ve teçhizat (bilgisayar, kamyonet, torna tezgâhı gibi) yapı (fabrika, ofis, mağaza, depo gibi) şeklinde sıralanabilir.
3. Yatırım Projesi ve İş Yaratma Süreci Firmaya bağlı olarak yatırım projeleri beş farklı nedene dayandırılabilir ve analiz amacıyla projeler aşağıdaki beş guruptan birine dâhil edilebilir. 1. Yeni ürünler veya mevcut ürünlerde genişlemeye gidilmesi 2. Bina veya donanımların yenilenmesi 3. Araştırma ve geliştirme 4. Keşif ve araştırma 5. Diğer (sağlık standartlarına uyum sağlanmasında kullanılan bazı sermaye araçları ya da kirlilik kontrol sistemleri vb)
4. Yatırım projelerinin başarılı yönetilmesi aşağıdaki aşamaların izlenmesine bağlıdır: Yatırım önermelerinin ortaya konması, tanımlanması: Yöneticiler, girişimciler, üretim ya da pazarlama alanında çalışanlar. Fırsatların değerlendirilmesi: Fırsata ilişkin bütün maliyet ve faydaların incelenmesi. Yatırım projelerinin seçimi: Firmalar finansal, ekonomik,firmanın kendi nitelik ve nicelikleri ile piyasa koşullarına bağlı değerlendirmeler sonucunda projeler arasından en uygun olanını seçer. Projelerin uygulanması: Seçilen en uygun proje hayata geçirilir, makineler satın alınır, çalışanlar işe alınır ve yatırımlar yapılır. Projelerin kabulünden sonra döngüsel olarak yeniden değerlendirilmeleri (Tamamlanma sonrası denetimler): Maliyetler ve gelirler tahminleriyle karşılaştırılır.
5. Fizibilite Çalışması Fizibilite çalışması yeni bir iş veya proje geliştirme sürecinde belirli varsayımlar ve tahminler dâhilinde girişilecek yatırımın gerçekleşmesi ve sonuçları ile ilgili tespit ve değerlendirmeleri içeren bir süreçtir. Çalışmaya dâhil edilen varsayımlar genellikle kullanılacak teknoloji (binalar, donanım, üretim süreçleri…), finansman (sermaye gereksinimi, hacim, satılan malların maliyeti, ücretler…), pazarlama (fiyatlar, rekabet, pazar koşulları…) ve bunlara benzer unsurları kapsar.
6. Fizibilite çalışmalarına, önerilen iş veya projelere ilişkin anahtar değişkenlerin dâhil edilerek hazırlandığı bir “ön fizibilite” çalışması proje hakkında ilk değerlendirmelerin yapılabilmesi adına proje zamanlama çizelgesinin en başında yer almaktadır.
8. Neden Fizibilite Çalışmasına İhtiyaç Duyulmaktadır? Yeni bir iş veya projenin belirlenmesi ve tanımlanması oldukça önemlidir. Fizibilite çalışması doğru kararın verilmesine yardımcı olan en önemli araçlardan biridir. Henüz başlangıç aşamasında verilecek yanlış bir karar projenin veya işin başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olur.
9. Fizibilite Çalışması ve İş planı Fizibilite çalışmaları ve iş planları, yeni projelerin geliştirilmesinde ve hayata geçirilmesinde kullanılan iki ayrı araçtır. Her iki aracın da ortak öğeleri bulunmaktadır, ancak yine de bu iki araç birbiriyle karıştırılmamalıdır. Fizibilite çalışması (feasibility study) proje önermelerinin yapılabilirliğinin araştırılmasında kullanılan bir araçtır. İş planı (business plan) ise, proje önermelerini fikir aşamasından hayata geçirme aşamasına taşımak için gerekli faaliyetlerin planlandığı bir araçtır.
10. Fizibilite Çalışmasının Fonksiyonları Fizibilite çalışması girişimcilere ve yatırımcılara yeni bir iş veya yatırım projesi kavramının yapılabilirlik ya da katılabilirlik açısından ne derece değerli olduğunu gösteren bir çalışmadır. Fizibilite planı hazırlama süreci bir test sürecidir. Fizibilite çalışması dayanakları ne kadar tutarlı ve detaylı olursa, olumlu sonuçlanan bir projenin girişimci ve yatırımcılar açısından yapılabilirlik ve katılabilirlik değeri o kadar yüksek olacaktır. Fizibilite çalışmasının ek fonksiyonları şöyle sıralanabilir: Ortak girişimler konusunda ortak alternatifleri arttırıcı ve yapılanmalarda hızlandırıcı etkilere yol açar. Gerekli izin, lisan ve diğer bürokratik işlemlerde çeşitli kolaylıklar sağlar. Yatırım konusunda katılımcı sayısının artmasını sağlar.
11. Fizibilite Çalışmasının Aşamaları Pazar Araştırmalar Teknolojik Araştırmalar Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Yasal Araştırmalar Örgütsel Araştırmalar
12. Pazar Araştırmaları Tüketim eğilimleri Geçmişte ve içinde bulunulan dönemdeki arz durumu Üretim imkânları ve kısıtları İç ve dış pazar durumu Rekabet Tüketici veya kullanıcı davranışları, amaçları, motivasyonları, yaklaşımları, tercihleri… Dağıtım kanalları ve pazarlama politikaları Proje ürünü veya hizmetinin pazarlanmasına yönelik idari, teknik ve hukuki kısıtlar
13. Teknolojik Araştırmalar Proje girdilerinin analizi: Makineler, donanım, kullanılacak malzeme ve hammaddeler gibi konularda detaylı tanımlamalar, ölçümlemeler ve değerlendirmelere dayanmaktadır. İşlem ve süreçlerin analizi: Proje girdileri üzerinde katma değer sağlayacak proje üretim ve işlemleri ile süreçleri üzerindeki çalışmalardır. Proje çıktılarının analizi: Bu kısım proje sonucu ortaya konulacak olan ürün veya hizmetlerin nitel ve nicel olarak tanımlanması ve ISO, TSE gibi uygunluk şartlarının sağlanıp sağlanamayacağının irdelenmesiyle ilgilidir.
14. Ekonomik ve Finansal Araştırmalar Fizibilite çalışmasının ekonomik kısmı genellikle fayda ve maliyet ilişkisine dayanmaktadır. Girişimci, projenin yapılabilirliğine ilişkin olarak sermaye maliyetinin ve ürün veya hizmetlerin maliyetlerinin piyasada oluşacak satış fiyatları ile karşılanıp karşılanmayacağıyla ilgilenmektedir.
15. Finansal fizibilite de ise işletmelerin faaliyete başlama ve faaliyetini sürdürme maliyetlerininin tahmin edilmesi kadar, beklenen nakit girişlerinin tahmin edilmesinide içerir.
16. Yatırım projelerinin değerlendirilmesinde ve alternatifler arasında seçim yapılmasında firmalar çeşitli yöntemler kullanmaktadırlar. Bu yöntemler nakit akımlarının değerlendirilmesine ilişkin yöntemlerdir. 1. Geri ödeme süresi (Payback period) 2. Net bugünkü değer (NPV – Net Present Value) 3. Kârlılık indeksi (PI – Profitability Index) 4. İç Getiri oranı (IRR – Internal Rate of Return) Nakit akımları kullanılan yöntemlerde finansal yöneticiler veya analistler ilk olarak bir yatırım projesine bağlı olarak gerçekleşecek nakit girişleri ve nakit çıkışlarını tahmin ederler. Daha sonra bu nakit akımları, projenin kabul edilip edilmemesi noktasındaki değerlendirmelerde kullanılır.
17. Yasal Araştırmalar Girişimciler ve yeni projeler geliştirenler, yeni geliştirilen iş ve proje süreçlerine ilişkin yasal ve idari konuları da araştırmak zorundadırlar. Bu konuların bazıları organizasyonun hukuki şekli, farklı kamu ve sivil toplum kuruluşlarını ilgilendiren izinler ve kayıtlardır.
18. Kişi İşletmeleri: Bu kuruluş şeklinde, işe veya projeye başlangıç aşamasında girişimci üretim, pazarlama, personel ve finansman gibi hemen hemen bütün konularda bizzat sorumluluk almaktadır. Ortaklık: Yeni iş ve projeler büyüdükçe ve bunlara ilişkin iş yükü arttıkça fon ve yönetimsel gereksinimler de artmaktadır. Şirket: Ülkemizdeki ticaret hukuku çerçevesinde şirket kavramı bir veya daha çok kişinin bir araya gelerek, emek veya mallarını, müşterek bir gayeye erişmek üzere bir sözleşme ile birleştirmeleri olarak tanımlanmaktadır. Şirketler hukuki yapıları açısından adi şirket ve ticaret şirketleri şeklinde sınıflandırılabilir. Ticaret şirketleri şahıs ve sermaye şirketleri olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Şahıs şirketleri; kolektif ve komandit şirketlerdir. Sermaye şirketleri ise; sermayesi paylar bölünmüş komandit şirketler, limited şirketler ve anonim şirketlerdir. Temmuz 2012’de yürürlüğe giren yeni Türk Ticaret Kanunu tek kişilik limited ve anonim şirketler kurulabilmesine imkan vermektedir.
19. Kooperatif: Kooperatiflerin en belirgin özelliği belirli bir amaç doğrultusunda bir araya gelmiş kişi ve kurumlardan oluşmuş olmasıdır. Bu amaç genellikle belirli bir ürün veya hizmetin üretilmesi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu tip hukuki kuruluş tarzı zirai ve sosyal amaçlar için daha çok kullanılmaktadır. Yetki ve İzin Belgeleri: Endüstriyel bir girişimin kurulması arazi kullanımı, kirlilik ve güvenlik kontrolü gibi birçok konuda izin ve yetki belgelerinin alınmasını gerektirir. Bu bağlamda yerel belediyeler, merkezi yönetim ve bunlara benzer bir dizi otorite ve kurulla bağlantıya geçilmesi gerekmektedir. Ayrıca bazı teşvik ve desteklerin sağlanabilmesi için ya da belli bazı ürün ve hizmetlerin arz edilmesi konusunda da kamu otoriteleriyle bağlantı ve koordinasyonun sağlanması gerekmektedir. Merkezi yönetim organları, belediyeler, sanayi ve ticaret odaları ile meslek kuruluşları bu konuda en çok bağlantıya geçilen kurumlardır.
20. Örgütsel Araştırmalar Proje ya da iş girişiminde çalışacak kişilerin belirlenmesi, bunlar arasındaki hiyerarşik yapı, kurumsal organizasyon yapısı, çalışanlar arası iletişim kanalları, yetki ve sorumlulukların dağılımı, iş bölümü ve bunlara benzer konularda varsayımların ve tespitlerin yapılarak fizibilite çalışmasına dâhil edildiği aşamadır. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli noktalar is şunlardır: Ortak girişim yapılabilecek kişi veya kurumların olup olmadığı Yeterli bilgi ve beceriye sahip uzman kadronun oluşturulup oluşturulamayacağı Örgütsel yapılanmanın ve örgütsel ağın ne şekilde oluşturulacağı
21. Fizibilite Çalışması Örneği: Konaklama İşletmesi Yönetici Özeti: çalışmanın neden yapıldığı, ne tür bir projenin değerlendirildiği, bu değerlendirmelerin nasıl yürütüldüğü, çalışmaların ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı, çalışma sonucu ortaya çıkan bulguları, sonuçları ve önerileri içermelidir. Genel Piyasa Özellikleri: Proje yeri, proje yerindeki nüfus büyüme trendleri, endüstriyel çeşitlilik ve büyüme, imar faaliyetleri, işsizlik ve ekonomik trendler, harcanabilir gelir, konutlaşma, ulaşım, çekim merkezleri, toplantı ve kongre merkezleri ile özel durumlar (örneğin proje alanındaki üniversiteye ve öğrenci nüfusuna duyulan ekonomik bağımlılık) ve bunlara benzer hususlara bu bölümde yer verilebilir. Değinilen hususlar yeni otel projesiyle ilgili olmalıdır. Ayrıca betimsel ve istatistiksel verilere yer verilmelidir.
22. Proje Alanının Değerlendirilmesi: Fizibilite çalışmasına otel projesinin yer alacağı alana ilişkin derinlemesine bir bölüm dâhil edilecek olursa, bu bölüme proje alanına ilişkin detaylı haritalar eklenmelidir. Eğer mümkünse bu haritalar proje önermesiyle alakalı endüstriyel alanlar, alış veriş merkezleri, toplantı merkezleri gibi alt faaliyet alanı merkezlerini gösterir nitelikte olmalıdır. Hava alanı, raylı sistem istasyonları ve kara yolları gibi ulaşım güzergâhlarına ilişkin bilgiler de bu bölümde yer almalıdır.
23. Arz ve Talep Bilgileri : Yeni bir otel projesinin muhtemel üç sebebi olabilir. mevcut talep miktarının arz miktarından fazla olması mevcut arz tarafından karşılanamayacak ve yeni bir pazardan kaynaklanan bir talebin olması mevcut arz kalitesinin piyasada talep edilen hizmetlere nazaran oldukça düşük olması. Bu nedenle fizibilite çalışmasında otel projesi önermesine ilişkin piyasanın tanımlanabilmesi için arz talep durumunun analizine yer verilmesi oldukça önemlidir. – Proje bölgesinde son beş yıla ait otel doluluk oranları – İlgili piyasaya hizmet vermekte olan otellerin bir listesi. – Talebin muhtemel üç kaynağı konusunda bilgiler sunulmalıdır.
24. Arz ve Talep Analizi: Arz ve talebe ilişkin veriler toplandıktan, sınıflandırıldıktan ve düzenlendikten sonra ilgili bölgede ek konaklama arzına karşılık gelebilecek talebin olup olmadığı analiz edilir. Finansal Analiz: Fizibilite çalışmasının ana bölümlerinden biri finansal analizdir. Bu bölümde ele alınan bazı çalışma kısımları ise sermaye yatırımı gereksinimi, geçici finansman planı, proforma finansal tablolar, tahmini nakit akımları ve tahminlerin değerlendirilmesidir.
25. Pro-forma finansal tabloların hazırlanması Tahmini nakit akınlarının belirlenmesi Tahminlerin değerlendirilmesi Geri ödeme süresi Net Bugünkü değer Karlılık indeksi İç getiri oranı
