ÖZEL OKUL YATIRIMI

Özel okul yatırımı, dershanelerin kapanması, devletin eğitim sektörü yatırımlarını stratejik yatırım kapsamına alması ve özel eğitim sektörüne olan talebin artması gibi nedenlerden dolayı oldukça cazip gelmiş ve 2013 yılından itibaren özel okul sayısında hızlı bir yükselme gerçekleşmiştir. 2013 yılında 4 bin olan özel okul sayısı 2016 yılında 8 bini geçerek özel okullaşma oranı %7’yi geçmiştir. Devletin eğitim sektörüne yönelik politikaları özel okul talebini yükseltmiş ve bunun sonucunda özel okullaşma oranını artırmıştır. 2023 yılına kadar bu talebin giderek artması ve özel okullaşma oranının 2023 hedefi olan %15’leri geçeceği beklenmektedir. Bu nedenle özel okul yatırımının uzun süre cazibesini koruyacağı ve karlılık oranı yüksek olan bir yatırım olma niteliğini devam ettireceği tahmin edilmektedir.

Özel eğitim kurumlarında sunulan ürün ve hizmetler
Bir özel eğitim kurumu veya kuruluşunda sunulan en temel hizmet eğitim hizmetidir. Bunun yanında eğitim materyali ve eğitim ile ilgili sosyal/kültürel etkinlikler üretilmekte ve öğrencilere sunulmaktadır.

Verilen eğitim hizmeti ne tür bir eğitim kuruluşu açılacağına bağlı olarak değişmektedir. Özel eğitim kapsamında açılabilecek yaygın kuruluş türleri; okul öncesi aşağıdaki gibidir:

Okul öncesi eğitim hizmetleri (kreş, gündüz bakım evi, anaokulu),
İlköğretim düzeyinde hizmetleri (ilkokul ve ortaokul),
Ortaöğretim düzeyinde eğitim hizmetleri (genel lise lise, kolej, mesleki ve teknik lise),
Yükseköğretim düzeyinde eğitim hizmetleri.
Eğitim hizmetleri dışında yardımcı hizmetler olarak yemek, ulaşım, temizlik gibi ikincil hizmetler sunulmaktadır.

Özel eğitim hizmeti sunulmasında ihtiyaç duyulan girdiler
Özel okullarda verilecek eğitim hizmeti için gerekli temel girdiler eğitim personeli ve eğitim materyalidir.

Özel eğitim kurumlarında ayrıca yemek, ulaşım, temizlik gibi ikincil hizmetler sunulmaktadır. Bu hizmetlerin sunulabilmesi farklı hammadde ve girdilere ihtiyaç vardır. Ancak bu tür ikincil hizmetler genellikle dış kaynak kullanımı (outsource) ile sağlanmaktadır.

Özel eğitim kurumu için yer seçimi
Özel okul için kuruluş yeri seçimi, yatırımın karlılığını etkileyen en önemli hususlardan biridir. Bu nedenle kuruluş yeri seçimi yapılırken detaylı bir çalışma yapılmalı ve buna göre bir karar verilmelidir. Yer seçiminde öncelikle bölge seçimi yapılmalı ve uygun bölge seçimi yapıldıktan sonra lokasyon seçimi yapılmalıdır.

Kuruluş yeri seçiminde dikkate alınan faktörler aşağıdaki gibidir:

Hedef kitle,
Ulaşım durumu,
Yakın bölgedeki diğer okullar ve başarı düzeyleri
Bölgenin gelir ve ekonomik gelişmişlik durumu,
İşgücü temin kolaylığı,
Seçilen arazinin nitelikleri (imar durumu, mülkiyet durum vs.)
Çevresel faktörler (gürültü, çöp vb. durumlar)
Altyapı mevcudiyeti (elektrik, doğalgaz vb.)
ve diğer faktörler.
Özel okul yatırım maliyeti
Özel okul girişiminde toplam maliyet; eğitim kurumunun türüne, kapasitesine, verilecek hizmetin kalitesine, kurulduğu bölgeye ve diğer faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde eğitim yatırımlarında önemli yatırım kalemleri aşağıdaki gibidir:

Arsa,
Eğitim binası yapımı,
Laboraturar, spor salonu ve diğer sosyal tesis altyapısı maliyeti,
Sıra, masa ve diğer donanım maliyeti,
ve diğer altyapı maliyetleri.
Yeni bir arsa satın almak ve bina inşa etmek yatırım döneminin uzamasına neden olmaktadır. Bunun yerine birçok özel okul, eğitim için uygun yapıda olan hazır binaları tercih etmekte ve kiralama yöntemi ile bu binaları kullanmaktadır.

Devlet tarafından sağlanan destekler
Eğitim sektöründe yapılacak yatırımların desteklenmesine ilişkin mevzuat 2012 yılında yayımlanan 3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’dır. Bu Karar’ın “Öncelikli yatırım konuları” başlıklı 17’nci maddesinin (ğ) bendine göre özel sektör tarafından gerçekleştirilecek eğitim yatırımları, bölgesel yatırım teşviklerden yararlanabilir. Sözkonusu Karar’ın (ğ) bendine göre bölgesel teşviklerden yararlanabilecek eğitim yatırım türleri sıralandığı gibidir:

Kreş, gündüz bakımevi ve okul öncesi eğitim yatırımları,
İlkokul yatırımları,
Ortaokul yatırımları,
Lise yatırımları.
Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek eğitim yatırımları için 5 inci bölgede uygulanan bölgesel destekler uygulanır. (Özel okul yatırımın 6. Bölgede yapılması halinde, 6. Bölge destekleri uygulanacaktır.)

Eğitim yatırımlarına sağlanacak destek unsurları aşağıdaki gibidir:

Kurumlar vergisi indirimi,
KDV istisnası,
SGK işveren payı desteği,
Yatırım yeri tahsisi,
Faiz desteği,
Gümrük vergisi muafiyeti.
Belirtilen destek ve teşviklerden yararlanmak için yatırıma başlamadan önce “Yatırım teşvik belgesi” alınması gerekmektedir. Yatırım teşvik belgesi komple yeni yatırımlar için alınabileceği gibi kapasite artırılmasına yönelik yatırımlar için de alınabilir. Ayrıca eğitim kurumları için inşa edilecek spor salonu gibi sosyal alanlar için de yatırım teşvik belgesi alınabilir.

Eğitim yatırımları için fizibilite raporu
Bir özel okul yatırımı öncesinde detaylı bir fizibilite çalışması yapılması ve sonucunda bir fizibilite raporu hazırlanması gerekir. Böylece yatırımın çerçevesi belirlenir, toplam yatırım miktarı ve karlılığı gibi hususlar detaylı bir şekilde belirlenir ve daha doğru bir yatırım kararı alınması mümkün olur.

Yapılması gereken fizibilite çalışmasının temel konu başlıkları aşağıdaki gibi olmalıdır:

Pazar araştırması
Teknik inceleme ve değerlendirme
Mali (finansal) analiz
Risk değerlendirmesi
Fizibilite çalışması sonucunda bir fizibilite raporu hazırlanır. Fizibilite raporu tarafsız bir şekilde ve yatırıma ilişkin tüm hususları içerecek şekilde hazırlanmalıdır. Okul yatırımının banka kredisi ile finansmanı düşünülüyorsa veya yabancı yatırımcı ile ortaklık düşünülüyorsa fizibilite raporunun niteliği önem kazanmaktadır. Böyle bir durumda fizibilite raporunun banka tarafından kabul edilebilir nitelikte olması gerekir. Yabancı yatırımcı ile ortaklık durumunda fizibilite raporunun ayrıca İngilizce olarak hazırlanması gerekir.